O przeszłości z przyszłością

Ślady historii na kępickiej ziemi widać niemal na każdym kroku. Zabytkowe pałace, dwory oraz wiejskie zabudowania gospodar­cze przypominają dawne czasy i mieszkań­ców tych ziem, wśród których był sam niemiecki Kanclerz Otto von Bismarck.

Jednym z najcenniejszych i najlepiej zachowanych zabytków jest XVII-wieczny pałac w Warcinie. Około 1664 roku zbudowała go rodzina Zitzewitzów, a później jego właścicielem został Kanclerz Otto von Bismarck, który w latach 70. XIX wieku rozbudował obiekt. Na przełomie XIX i XX wieku pałac znowu powiększono – tym razem za sprawą syna Bismarcka. Będąc w Warcinie warto również zwrócić uwagę na XVIII-wieczną wozownię, oraz na cmentarz rodu Bismarcków, na którym do dzisiaj zachowały się płyty nagrobne synowej, syna i wnuka sławnego Kanclerza z herbem tej rodziny. W wozowni można wynająć pokoje noclegowe.

Ślady wiejskiego życia

Większość miejscowości gminy Kępice należała do majątków ziemskich, w parku stał dwór właściciela, a wokół dominowała zabudowa gospodarcza oraz zagrody chłopskie – były to głównie skromne zabudowania. Wy­jątkiem są Kępice, które powstały wokół fabryki papieru oraz Korzybie – wokół cegielni i wapniarni. Do dziś, z szesnastu zespołów pałacowo-parkowych, które przed wojną znajdowały się w gminie Kępice zachowało się siedem. Zabytkowe budowle na terenie gminy to głównie obiekty barokowe, klasycystyczne i późnoklasycystyczne oraz eklektyczne, które powstawały od XVIII do XX wieku. Pałace w Barcinie, Biesowicach i Warcinie oraz dwory w Bronowie i Płocku wpisano do rejestru zabytków, pałace w Bronowie i Przytocku figurują w ewidencji. Zachowało się także kilka zabudowań folwarcznych z drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku – w Pustowie, Bie­sowicach, Barcinie, Osiekach, Płocku, Przytocku i War­cinie, a także fragmenty i pojedyncze budynki w Ciecholubiu, Barwinie i Obłężu. Odwiedzając gminę Kępice zapoznać się można z przykładami historycznej zabudowy wiejskiej. Przeważają proste budynki murowane, na niektórych z nich podziwiać można skromne detale architektoniczne. W Przytocku obejrzeć można wyjątkowe, drewniane budynki mieszkalne z przełomu XIX – XX wieku, typowe dla terenów po­łudniowej Kaszubszczyzny.

Starej kolei czar

Obok folwarcznych budynków gospodarczych, w gminie Kępice zachowały się również pozostałości historycznej architektury przemysłowej. Większość z nich związana jest z linią kolejową Słupsk-Szczecinek i Bytów-Sławno. Do tej pory podziwiać możemy stacje kolejowe w Kępicach i w Korzybiu, a także ciekawe architektonicznie stacyjki w Biesowicach, Ciecholubiu i Barcinie. W krajobrazie dolin Wieprzy i Studnicy pięknie komponują się małe elektrownie wodne, w Kępicach, Kępce, Biesowicach i Ciecholubiu – powstała z rozbudowanego zabytkowego młyna. Niezwykły widok podziwiać można w Kępicach, gdzie na wysokiej skarpie nad Wieprza górują fabryczne budynki dawnej papierni. Do 1945 roku miejscowa fabryka papieru należała do najlepszych w Niemczech. W czasach hitlerowskich tu właśnie drukowano słynne fałszywe dolary i funty dla szpiegów wysyłanych do Anglii i Ameryki. Papiernia została zniszczona w czasie II wojny światowej.

Odwiedzając gminę Kępice nie sposób pominąć XVI-wiecznego kościoła w Barcinie, zabytkowego kościółka w Warcinie, odrestaurowanego i przeniesionego z miejscowości Osowo oraz XIX-wiecznych koś­ciołów w Biesowicach i Płocku. W gminie Kępice zachowało się także kilkanaście cmentarzy poewangelickich, figurujących w rejestrze zabytków i ewidencji konserwatorskiej. Do dzisiaj pozostał po nich układ kompozycji i nieliczne nagrobki. Centrum cmentarzy stanowiły zwykle głazy narzutowe, do których prowadziły aleje. Wyjątkową atrakcją historyczną jest Panteon w Biesowicach. Tą budowlą uczczono żołnierzy, którzy poszli walczyć w I wojnie światowej. W dowód uznania, każdemu z nich poświęcono jedną kolumnę, na której wyryto imię i nazwisko bohatera. Pośrodku ustawiono odlaną z brązu postać żołnierza.

Parki jak malowane

Atrakcją okolic Kępic są również zabytkowe parki. Jednym z najlepiej zachowanych jest zespół pałacowo-parkowy w Warcinie, a także dobrze utrzymane fragmenty parków w Biesowicach i Przytocku. Niezwykle pięknym elementem krajobrazu są również aleje, najczęściej lipowe, które podziwiać można chociażby w Bronowie i przy drodze z Warcina do Osowa – obie te aleje uznane są za pomniki przyrody. Bardzo okazale prezentują się także aleje kasztanowe: prowadząca z Ciecholubia do Pustowa i w Bronowie, oraz lipowa w Osiekach.

Ślady naszych praprzodków

W gminie Kępice zachowały się również obiekty archeologicznego dziedzictwa kulturowego. Przykładem może być grodzisko wczesnośredniowieczne wyżynne pierścieniowate w Ciecholubiu i grodzisko pierścieniowate – w okolicy Obłęża, oraz obozowiska i osady różnych kultur, które spotkać można w Pustowie, Korzybiu, Bronowie i w wielu innych miejscach.